Κατά το ένα τρίτο αυξήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια οι δαπάνες για τα πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με δυο εκθέσεις που δίνονται στη δημοσιότητα σήμερα.
Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Εκστρατείας για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN), τα εννέα κράτη που διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσιο (η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ινδία, η Κίνα, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Πακιστάν κι η Βόρεια Κορέα) δαπάνησαν συνολικά την περασμένη χρονιά 91 δισ. δολάρια (85 δισ. ευρώ) γι’ αυτά. Το κείμενο τονίζει, όπως και άλλη έκθεση, από το Διεθνές Ινστιτούτο Μελετών για την Ειρήνη με έδρα τη Στοκχόλμη (SIPRI), πως οι χώρες αυτές αύξησαν σημαντικά τις δαπάνες τους, καθώς προχωρούν σε εκσυγχρονισμό των όπλων τους και αναπτύσσουν νέα.
«Νομίζω πως είναι ακριβές να πούμε πως βρίσκεται σε εξέλιξη κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών», δήλωσε η διευθύντρια της ICAN, η Μελίσα Παρκ, στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ο Γουίλφρεντ Γουάν, ο διευθυντής του προγράμματος για τα όπλα μαζικής καταστροφής στο SIPRI, υπογραμμίζει από την πλευρά του πως «είχαμε να δούμε τα πυρηνικά όπλα να διαδραματίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στις διεθνείς σχέσεις από τον ψυχρό πόλεμο».
Κατά τα δεδομένα του SIPRI, ο εκτιμώμενος συνολικός αριθμός των πυρηνικών κεφαλών στον κόσμο μειώθηκε: ανερχόταν σε 12.121 στην αρχή της χρονιάς, από 12.512 στις αρχές της περασμένης. Μέρος τους καταστράφηκε, όμως οι 9.585 ήταν έτοιμες να χρησιμοποιηθούν δυνητικά, δηλαδή εννέα περισσότερες από ό,τι πέρυσι. Και από αυτές, οι 2.100 διατηρούνταν σε κατάσταση «υψηλού επιχειρησιακού συναγερμού», τοποθετημένες σε βαλλιστικούς πυραύλους.
Σχεδόν όλες αυτές οι πυρηνικές κεφαλές ανήκουν στη Ρωσία και στις ΗΠΑ — πρόκειται άλλωστε για τις δύο χώρες που κατέχουν το 90% των πυρηνικών όπλων σε παγκόσμια κλίμακα.
Για πρώτη φορά ωστόσο, τονίζει επίσης το SIPRI, η Κίνα έθεσε «ορισμένες κεφαλές σε κατάσταση υψηλού επιχειρησιακού συναγερμού» — που σημαίνει έτοιμες να εκτοξευθούν αμέσως.Μολονότι «ο συνολικός αριθμός των πυρηνικών κεφαλών συνεχίζει να μειώνεται, στο μέτρο που τα όπλα της εποχής του ψυχρού πολέμου προοδευτικά καταστρέφονται», παρατηρείται αύξηση «του αριθμού των επιχειρησιακών πυρηνικών κεφαλών» από χρονιά σε χρονιά από πλευράς των πυρηνικών δυνάμεων, παρατήρησε ο διευθυντής του SIPRI, ο Νταν Σμιθ.
2.898 δολάρια το δευτερόλεπτο
Σύμφωνα με την ICAN, οι παγκόσμιες δαπάνες για τα πυρηνικά όπλα αυξήθηκαν κατά 10,8 δισεκ. δολάρια το 2023 σε ετήσια βάση, με το 80% αυτή της αύξησης να αναλογεί στις ΗΠΑ. Το μερίδιο της Ουάσιγκτον στις συνολικές δαπάνες (51,5 δισ. δολάρια) «είναι υψηλότερο από αυτό όλων των άλλων χωρών με πυρηνικά όπλα μαζί», λογαριάζει. Ακολουθούν η Κίνα (11,8 δισ. δολάρια) και η Ρωσία (8,3 δισ. δολάρια). Η Βρετανία αύξησε κατά πολύ τις δαπάνες της (+17% στα 8,1 δισ. δολάρια) για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.
Όλες μαζί, οι πυρηνικές δυνάμεις δαπανούσαν 2.898 δολάρια το δευτερόλεπτο για να πυρηνικά όπλα τους, τονίζεται στην έκθεση της ICAN. Τα ποσά αυξήθηκαν αλματωδώς, κατά 33%, από το 2018 (όταν ανέρχονταν σε 68,2 δισεκ. δολάρια), δηλαδή τη χρονιά που άρχισε η συγκέντρωση δεδομένων από την εκστρατεία.
«Επενδύουν στον Αρμαγεδδώνα»
Η κυρία Παρκ κατήγγειλε την «απαράδεκτη» χρήση «δημόσιου χρήματος», χαρακτηρίζοντας το ύψος των ποσών που δαπανώνται για πυρηνικά όπλα «χυδαίο». Σημείωσε πως τα ποσά αυτά είναι μεγαλύτερα από αυτά που εκτιμά το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα ότι θα απαιτούνταν για να τερματιστεί εντελώς η πείνα στον κόσμο. Και «θα μπορούσαμε να φυτεύουμε ένα εκατομμύριο δέντρα κάθε λεπτό δαπανών για πυρηνικά όπλα», συμπλήρωσε.
Οι επενδύσεις δεν είναι μόνο ανώφελες, αλλά εξαιρετικά επικίνδυνες, τόνισε η διευθύντρια της ICAN, η οποία έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης το 2017 για τη συμβολή της στην υιοθέτηση της συνθήκης για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων. Τη συνθήκη έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα 70 χώρες, πλην όμως καμία από τις πυρηνικές δυνάμεις. «Αντί να επενδύουν στον Αρμαγεδδώνα, τα εννιά κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα θα έπρεπε να ακολουθήσουν το παράδειγμα των μισών χωρών χωρών του κόσμου και να εφαρμόσουν τη συνθήκη», ανέφερε η Αλίσια Σάντερς-Ζάκρε, εκ των συγγραφέων της έκθεσης της ICAN.
«Ζούμε σήμερα σε μια από τις πιο επικίνδυνες περιόδους στην ιστορία της ανθρωπότητας», προειδοποίησε από την πλευρά του ο διευθυντής του SIPRI Σμιθ. «Οι πηγές αστάθειας είναι πολυάριθμες: πολιτικές αντιπαλότητες, οικονομικές ανισότητες, περιβαλλοντικές επιπλοκές, επιτάχυνση της κούρσας εξοπλισμών. Βρισκόμαστε μπροστά στην άβυσσο κι είναι καιρός οι μεγάλες δυνάμεις να κάνουν ένα βήμα πίσω και να σκεφτούν. Κατά προτίμηση μαζί».
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Ρωσία ανέστειλε τη συμμετοχή της στη συνθήκη Νέα START — «την τελευταία (…) που περιόριζε τις στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας και των ΗΠΑ». Το Ινστιτούτο καταγράφει ότι η Μόσχα διεξήγαγε τον Μάιο γυμνάσια με τακτικά πυρηνικά όπλα στα σύνορα με την Ουκρανία. Η τάση εκσυγχρονισμού των πυρηνικών οπλοστασίων θα συνεχιστεί και «πιθανόν θα επιταχυνθεί» τα επόμενα χρόνια.
